Trainingstechnisch: To click or not to click?

To click or not to click? 

Op zoek naar inspiratie voor deze nieuwsbrief, bladerde ik door het boek ‘The Dog Trainer’s Resourse. The APDT Chronicle of the Dog Collection.’ Daar kwam ik bij een artikel van Lynn Loar (eind 2000) waarin zij stelt dat het gebruik van een clickerwoord veel minder effectief is dan trainen met de clicker. 

Nu werk ik zelf al jaren een clickerwoord in mijn lessen en heb ik daar ook goede resultaten mee, maar er bekroop mij toch enige twijfel en ging ik op zoek naar bevestiging. Daarbij kwam ik op een tekst van Stanley Coren gebaseerd op onderzoek van C. Chiandetti et al (2016).  

Zij maakten gebruik van 51 gezinshonden die allen een nieuwe taak werden aangeleerd en vervolgens getest werden om te kijken in hoeverre zij het leren generaliseerden. Voor een groep van 17 honden werd de clicker gebruikt en bij een tweede groep van 17 honden werd het clickerwoord ‘bravo’ gebruikt. Bij opzet van de studie wilden de onderzoekers een derde groep gebruiken waarbij alleen een beloning gegeven werd zonder ‘markeersignaal’, maar later realiseerden zij zich dat de honden in die groep waarschijnlijk reageerden op een visueel signaal, met name het naar voren buigen van de trainer bij het geven van de voedselbeloning. 

Twee trainers maakten gebruik van ‘shaping’ om de honden te trainen met behulp van stukjes kaas of worst. De taak bestond er uit om een plastiek brooddoos te leren open doen met hun neus of snuit. De honden hadden tot 3 trainingssessies per dag totdat ze in staat waren om 8 van 10 keer op rij de brooddoos te openen. 

De honden werden een week later opnieuw getest om te kijken hoeveel ze nog wisten van de originele training en op dat moment moesten ze ook twee andere taken uitvoeren die met dezelfde beweging van het hoofd konden worden opgelost. De eerste test was gelijkaardig aan de originele, maar de tweede situatie was complexer, aangezien het testapparaat een verschillende vorm en maat had en gemaakt was uit hout in plaats van plastiek. 

Alle honden slaagden er in om de basis taak aan te leren en bijna alle honden waren succesvol bij zowel de simpele als meer ingewikkelde opdracht, ongeacht of het gebruikte signaal een clicker, clickerwoord of visueel was. Omdat het doel van de studie was om uit te zoeken welk van deze markeersignalen leidde tot de snelste en meest efficiënte manier van leren, keken de onderzoekers naar een aantal parameters om het prestatieniveau en leersnelheid bij de honden vast te stellen. Deze omvatten de tijdsduur van de training en het aantal pogingen dat elke hond nodig had voor elk van de 3 delen van de training, met name: tot aan de eerste succesvolle uitvoering (het openen van de doos); om van dit punt naar het criterium 8/10 correct te gaan; om de simpele en meer complexe generalisatie oefening uit te voeren. 

Uit dit onderzoek bleek dat er geen enkel significant verschil bleek te zijn tussen de drie groepen. De onderzoekers waren zelf verrast door dit resultaat, aangezien ze verwacht hadden dat de clicker toch in het voordeel zou zijn door zijn precieze en unieke geluid. Aan de andere kant zijn de resultaten van deze studie consistent met die van andere studies in ander labo’s met zowel honden als paarden. En, op basis van deze studie, kunnen we dus concluderen dat het geluid van de clicker en beloningswoord resulteerden in exact dezelfde leeruitkomst. 

Gelukkig. Ook al werk ik in sommige (probleem)gevallen wel graag met de clicker (met snel resultaat), toch kan ik, met gerust hart, in de groepslessen blijven zeggen dat het gebruik van een clickerwoord hetzelfde is als het gebruik van de clicker. 

Ilse Demandt

Referenties: 

Chiandetti, C., Avella,S., Fongaro,E., Cerri, F. (2016). Can clicker training facilitate conditioning in dogs? Applied Animal Behaviour Science, 184, 109-116. Can clicker training facilitate conditioning in dogs? (wpmucdn.com) 

Coren S. (2017) Is Clicker Training the Most Effective Way to Train Dogs? Is a word of praise as effective as a clicker sound for dog training? Is Clicker Training the Most Effective Way to Train Dogs? | Psychology Today 

Loar, L. (2000) To click or not to click: the role of the marker signal in shaping behaviour. In: Blake, M.E. (2007) The Dog Trainer’s Resource. The APDT Chronicle of the Dog Collection. Dogwise Publishing.